Ölümcül virüsler nelerdir? Riskleri nelerdir?
Yıllar boyu zaman geçtikçe ölümcül virüsler ile karşı karşıya kalıyoruz. Bilim adamları senelerdir her çıkan virüs için kesin bir çözüm yolu bulmaya çalışıyor. Bu tip virüsler tüm bilim alemini zorlasa da hala çözümü olmayan virüsler mevcut. Yakın zamanda korona virüsü ile tanışmıştık ve ondan sonra mutasyonlarına şahit olduk. Zorlu geçen korona sürecinden önce çıkan bazı virüslerin özelliklerinde yayılma olmadığı için çok daha az can almıştır. O merak edilen tarihin en ölümcül virüsleri nelermiş bakalım.
1. Marburg Virüsü
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, Marburg virüsüİlk olarak 1967’de, Uganda’dan ithal edilen enfekte maymunlara maruz kalan Almanya’daki laboratuvar çalışanları arasında küçük salgınlar meydana geldiğinde bilim adamları tarafından tanımlandı. Mayo Clinic’e göre, Marburg virüsü semptomları Ebola’ya benzer, çünkü her iki virüs de hemorajik ateşe neden olabilir, bu da enfekte kişilerin yüksek ateş geliştirmesi ve vücutta şoka, organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilecek kanamalara yol açması anlamına gelir.
İlk salgında (1967) vaka ölüm oranı %24 iken, DSÖ’ye göre Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki 1998-2000 salgınında %83 ve Uganda’daki 2017 salgınında %100’dü.
2. Ebola Virüsü
1976’da, insanlarda bilinen ilk Ebola salgınları, Sudan Cumhuriyeti ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde aynı anda meydana geldi. Ebola, kan veya diğer vücut sıvıları veya enfekte insan veya hayvanlardan alınan dokularla temas yoluyla yayılır. Boston Üniversitesi’nde bir Ebola virüsü uzmanı ve mikrobiyoloji doçenti olan Elke Muhlberger, WordsSideKick.com’a verdiği demeçte, bilinen suşların son teslim tarihleri açısından önemli ölçüde farklılık gösterdiğini söyledi.
Essential Human Virology’ye (2016) göre bir tür olan Ebola Reston, diğer primatlar için ölümcül olmasına rağmen insanları hasta bile etmiyor. Ancak Bundibugyo türü için insan ölüm oranı %25’e kadar ve Zaire türü için bu oran %90’a kadar çıkıyor.
Kayıtlara geçen en büyük Ebola salgını 2014’ün başlarında Batı Afrika’da ortaya çıktı ve çözülmesi iki yıl sürdü. Bu süre zarfında 28.652 kişiye bulaştı ve 11.325 can aldı.
3. Kuduz
1920’lerde evcil hayvanlara yönelik kuduz aşıları, hastalığın gelişmiş ülkelerde son derece nadir olmasına yardımcı olmasına rağmen, bu durum Hindistan ve Afrika’nın bazı bölgelerinde ciddi bir sorun olmaya devam ediyor. CDC’nin Morbidite ve Mortalite Haftalık Raporunda 2019 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, her yıl yaklaşık 59.000 kişi virüsten ölüyor.
Bu virüsten enfeksiyon, enfekte bir memelinin ısırması veya çizilmesinden sonra gelişir. Bir kişi ısırıldığında, hastalığın ilerlemesini önlemek için derhal kuduz aşısı veya antikor tedavisi almalıdır. Aksi takdirde virüs beyne ve sinirlere zarar verir.
4. HIV Virüsü
Modern dünyada en ölümcül virüs HIV olabilir .
Enfeksiyon hastalıkları doktoru ve Amerika Bulaşıcı Hastalıklar Derneği sözcüsü Dr. Amesh Adalja, WordsSideKick.com’a verdiği demeçte, “Hala en büyük katildir” dedi.
Hastalığın ilk kez 1980’lerin başında tanınmasından bu yana yaklaşık 32 milyon insan HIV’den öldü. Adalja, “Şu anda insanlığa en büyük zararı veren bulaşıcı hastalık HIV’dir.” Dedi.
Güçlü antiviral ilaçlar, insanların HIV ile yıllarca yaşamasını mümkün kıldı Nadir durumlarda, kök hücre nakli hastalığı iyileştirdi . Ancak hastalık, yeni HIV enfeksiyonlarının %95’inin meydana geldiği birçok düşük ve orta gelirli ülkeyi harap etmeye devam ediyor.
5. Çiçek Hastalığı
1980 yılında, Dünya Sağlık Asamblesi dünyayı çiçek hastalığından arındırdığını ilan etti . Ancak ondan önce, insanlar binlerce yıl çiçek hastalığıyla savaştı ve WHO’ya göre hastalığın daha şiddetli versiyonu Variola major, bulaştığı kişilerin yaklaşık %30’unu öldürdü . Hayatta kalanlarda derin, kalıcı yaralar ve sıklıkla körlük bıraktı.
Ziyaretçiler virüsü bölgelerine getirmeden önce insanların virüsle çok az temasının olduğu Avrupa dışındaki popülasyonlarda ölüm oranları çok daha yüksekti. Örneğin tarihçiler, Avrupalı kaşifler tarafından tanıtılan çiçek hastalığının yerli nüfusun %90’ını öldürdüğünü tahmin ediyor.Amerika kıtasında. Sadece 20. yüzyılda çiçek hastalığı 300 milyon insanı öldürdü (National Geographic’e göre).
6. Hantavirüs
Hantavirüs pulmoner sendromu (HPS), ona yakalananlar için ölümcül bir hastalıktır, ancak nispeten az insanı öldürdü. CDC’ye göre ilk olarak 1993’te ABD’de geniş ilgi gördü ). Amerika Birleşik Devletleri’nin Four Corners bölgesinde yaşayan sağlıklı, genç bir Navajo erkeği ve nişanlısı, nefes darlığı geliştirdikten birkaç gün sonra öldü. Birkaç ay sonra sağlık yetkilileri , enfekte insanlardan birinin evinde yaşayan bir geyik faresinden hantavirüsü izole etti. CDC’ye göre, verilerin bildirildiği son yıl olan 2020’nin sonunda ABD’de 833’ten fazla kişi HPS ile sözleşme yaptı ve %35’i hastalıktan öldü.
Virüs bir kişiden diğerine bulaşmaz, bunun yerine insanlar, enfekte farelerin dışkılarına maruz kalmaktan hastalığa yakalanırlar.
7. Grip
Grip, her yıl 100.000 kişide yaklaşık 1.8’de, bulaştığı insanların küçük bir bölümünü öldürür., HKM’ye göre. Ancak çok sayıda insana bulaştığı için dünya çapında önde gelen katillerden biridir. WHO’ya göre, tipik bir grip mevsimi boyunca dünya çapında 650.000’e kadar insan hastalıktan ölecek.
Ve ara sıra yeni bir grip türü ortaya çıkıyor ve dünyaya bir salgın yayılıyor. Çoğu zaman, bu yeni suşlar endemik gripten daha yüksek ölüm oranlarına sahiptir.
8. Dang Virüsü
Dang virüsünün neden olduğu dang hemorajik ateşi, ilk olarak 1950’lerde Filipinler ve Tayland’da ortaya çıkan sivrisinek kaynaklı bir hastalıktır. Clinical Microbiology Reviews dergisinde 2009 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, o zamandan beri dünyanın tropikal ve subtropikal bölgelerine yayıldı. Nature dergisine göre, dünya nüfusunun %40’a kadarı şu anda dang hummasının endemik olduğu ve iklim değişikliği onu taşıyan sivrisineklerin diğer bölgelere yayılmasını sağladığı için hastalığın daha da yayılacağı bölgelerde yaşıyor.
9. Rota Virüsü
Rotavirüs, yaklaşık 200.000 çocuğu öldüren ishalli bir hastalıktır. Rotavirüs aşılarının yaygın kullanımına adanmış bir konsey olan PreventionRotavirus’e göre, her yıl çoğunlukla Nijerya ve Hindistan’da.
Virüs, araştırmacıların fekal-oral yol (yani küçük dışkı parçacıklarının tüketilmesi anlamına gelir) dediği yolla hızla yayılabilir.
Gelişmiş ülkelerdeki çocuklar aşılar sayesinde nadiren enfeksiyondan ölürler. Ancak hastalık, rehidrasyon tedavilerinin yaygın olarak bulunmadığı gelişmekte olan dünyada bir katildir.
10. SARS-CoV
Şiddetli akut solunum sendromuna veya SARS’a neden olan virüs, WHO’ya göre ilk olarak 2003 yılında Çin’de bir salgın sırasında tanımlandı. Journal of Virology’ye göre, virüs muhtemelen başlangıçta yarasalarda ortaya çıktı, daha sonra misk kedisi adı verilen gece memelilerine sıçradı ve sonunda insanları enfekte etti. Çin’de bir salgını tetikledikten sonra, SARS dünya çapında 26 ülkeye yayıldı, 8.096 kişiye bulaştı ve 774’ten fazla kişiyi öldürdü .CDC’ye göre birkaç ay boyunca.
Hastalık ateş, titreme ve vücut ağrılarına neden olur ve sıklıkla akciğerlerin iltihaplandığı ve irinle dolduğu ciddi bir durum olan zatürreye ilerler.
11. SARS-CoV 2
SARS-CoV-2 bulaştığı insanların büyük bir kısmını öldürmeyebilir, ancak virüsün neden olduğu COVID-19 adı verilen hastalık, 2020’de patlama yaptığından bu yana önde gelen viral ölüm nedeni haline geldi. Ekim 2022 itibariyle virüs OurWorldInData’ya göre dünya çapında 6,57 milyondan fazla ölüme neden oldu ve en az 626 milyon kişiye bulaştı.
12. MERS-CoV
Orta Doğu solunum sendromuna veya MERS’e neden olan virüs, 2012’de Suudi Arabistan’da ve 2015’te Güney Kore’de bir salgına yol açtı. Yüksek bir vaka ölüm oranına sahip ve teşhisi konan kişilerin yaklaşık %35’ini öldürüyor. Ancak virüs 2021 itibariyle sadece 858 kişiyi öldürdü, çünkü insanlar arasında kolay yayılmaz.
MERS virüsü, SARS-CoV ve SARS-CoV-2 ile aynı virüs ailesine aittir. WHO’ya göre, hastalık insanlara geçmeden develeri enfekte eder ve enfekte kişilerde ateş, öksürük ve nefes darlığını tetikleyebilir.
