Stres, hayatımızın kaçınılmaz bir parçasıdır, ancak stresle etkili bir şekilde baş edebilmek, psikolojik sağlığımızı ve yaşam kalitemizi arttırmaktadır. Stresle başa çıkma yöntemleri, bireyin stresli durumlar karşısında nasıl tepki verdiğini belirleyen becerilerdir. Her bireyin stresle baş etme yöntemleri farklıdır ve bunlar kişisel tercihlere, yaşam tarzına ve deneyimlere bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak, genel olarak, stresle başa çıkma yöntemleri iki ana kategoriye ayrılmaktadır. Bunlar sorun odaklı ve duygu odaklı stresle başa çıkma yöntemleridir.
Sorun odaklı stres ile başa çıkma yöntemleri, stres kaynağını ortadan kaldırmaya veya azaltmaya yönelik eylemlerdir. Zor bir işi bitirmek için zaman yönetimi yapmak, bir anlaşmazlığı çözmek için iletişim kurmak, stresli bir ortamdan uzaklaşmak gibi örnekler verilebilmektedir. Sorun odaklı stresle başa çıkma yöntemleri, bireye kontrol hissi vermektedir. Aynı zamanda stresin nedenini değiştirmeye çalışmaktadır.
Duygu odaklı stres ile başa çıkma yöntemleri, stresli durumun yarattığı duyguları yönetmeye yönelik eylemlerdir. Stresli hissettiğinde günlüğe yazmak, arkadaşlarla konuşmak, meditasyon yapmak, müzik dinlemek, spor yapmak gibi örnekler verilebilmektedir. Duygu odaklı stresle başa çıkma yöntemleri, bireye rahatlama sağlamaktadır. Bunun yanı sıra stresin etkisini azaltmaya da çalışmaktadır.
Stres ile başa çıkma yöntemleri, her duruma uygun olmayabilir. Bazı durumlarda, sorun odaklı stresle başa çıkma yöntemleri daha etkili olabilirken, bazı durumlarda duygu odaklı stresle başa çıkma yöntemleri daha uygun olabilmektedir. Önemli olan, bireyin kendi stres seviyesini tanıması ve kendisi için en iyi yöntemi bulmasıdır.
Stresin Olumsuz Etkilerini Azaltmak İçin Pratik İpuçları
Stres, hayatımızın doğal bir parçası olsa da, aşırı ve uzun süreli stres, fiziksel ve zihinsel sağlığımızı olumsuz etkileyebilmektedir. Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıklara karşı savunmasız bırakabilmektedir. Stresin olumsuz etkilerini azaltmak için, günlük hayatta uygulayabileceğiniz bazı pratik ipuçları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralamamız mümkün olacaktır;
- Egzersiz, stres hormonlarını azaltır ve mutluluk hormonu olan endorfin salgılar. Ayrıca, egzersiz, genel sağlığı ve ruh halini de iyileştirmektedir.
- Beslenme, stres ile baş etmede önemli bir faktördür. Fast food, işlenmiş gıda, şeker, kafein, alkol gibi stresi artıran gıdalar yerine, sebze, meyve, tam tahıl, kuruyemiş, balık, yoğurt gibi stresi azaltan gıdaları tercih etmek önemlidir.
- Uyku, stresin etkilerini azaltır ve enerji seviyesini yükseltmektedir. Yetişkinler için günde 7-8 saat uyku önerilmektedir. Uykuya dalmakta zorlanıyorsanız, uyumadan önce rahatlatıcı bir müzik dinlemek, sıcak bir duş almak, karanlık ve sessiz bir ortamda uyumaya çalışmak faydalı olabilmektedir.
- Meditasyon ve nefes egzersizleri, zihni ve bedeni rahatlatır, stres seviyesini düşürür. Günde 10-15 dakika meditasyon yapmak veya derin nefes alıp vermek, stresle baş etmeye yardımcı olabilmektedir.
- Zaman yönetimi, stresle baş etmede etkili bir yöntemdir. Önemli işlerinizi öncelik sırasına göre belirlemelisiniz. Zamanınızı verimli bir şekilde kullanmalısınız. Ayrıca, kendinize ulaşılabilir hedefler koyabilirsiniz. Bunları gerçekleştirdiğinizde kendinizi ödüllendirebilirsiniz.
- Hobiler, stres ile baş etmenin keyifli bir yoludur. Hobiler, zihninizi meşgul eder ve stresi unutturur. Kendinize uygun bir hobi edinmek ve bunun için zaman ayırmak stresinizi azaltmanıza fayda sağlamaktadır. Örneğin, kitap okumak, resim yapmak, müzik aleti çalmak, bahçe işleri yapmak, yemek yapmak gibi hobiler edinebilirsiniz.
- Sosyal destek, stres ile baş etmede önemli bir faktördür. Aile üyeleri, arkadaşlar, meslektaşlar veya güvendiğiniz biriyle duygularınızı paylaşabilirsiniz. Onlardan tavsiye, destek veya yardım isteyebilirsiniz. Ayrıca, keyifli aktivitelere katılın, eğlenin, gülmeyi unutmayın.
Tüm bu ipuçlarını takip ederek stresi kontrol etmeniz mümkün olacaktır. Ancak daha zorlayıcı durumlarda profesyonel bir destek almak da faydalı olacaktır.
