Vincent Van Gogh
Vincent Willem Van Gogh, 30 Mart 1853’te Hollanda’nın güneyinde çoğunluğu katolik olan Kuzey Brabant’ta Groot-Zundert şehrinde doğmuştur.Hollanda Reform Kilisesi’nde rahip olan Theodorus Van Gogh ile Anna Cornelia Carbentus’un yaşayan ilk çocukları olarak Protestan bir ailede dünyaya gelmiştir. Van Gogh’a büyükbabası ile doğumundan bir yıl önce ölü doğan abisinin adı verilmiştir. Vincent, Van Gogh ailesinde yaygın kullanılan bir isimdi: Leiden Üniversitesi’nden 1811 yılında teoloji derecesi alan büyükbabası Vincent’ın (1789-1874) altı oğlundan üçü sanat simsarı olmuştur. Bu Vincent’ın adı da muhtemelen heykeltıraş olan büyük amcası Vincent’dan (1729-1802) gelmektedir.
Cinayet mi İntihar mı?
Hollanda’lı ressam Vincent Van Gogh, 29 Temmuz 1890 tarihinde sabahın erken saatlerinde odasında ölmüştür. Ölümünden hemen 2 gün önce, 27 Temmuz 1890 tarihinde tarlalarda iken kendini tabanca ile vurarak intihar ettiğine inanılır. Öyle ki Van Gogh bunu kendisi de itiraf etmiştir. Ölüm döşeğindeyken; ‘‘Kimseyi suçlama… kendimi öldürmek isteyen benim.’’ sözlerini söylediği öne sürülür. Fakat hala cinayet ihtimali üzerinde durulmaktadır.
İntihar etmiş olabileceği düşüncesini, Van Gogh’un akıl sağlığı tetiklemiş oldu. Temmuz 1890’da en ikonik tablolarının pek çoğunu akıl hastanesindeyken yapmıştı. Burada 1 yıl geçiren Van Gogh ailesine bazı günler ruh hali çok iyi ve neşeliymiş gibi mektuplar gönderirken ertesi gün çok sancılı mektuplar gönderiyordu.
27 Temmuz 1890’da Van Gogh akşam saatlerinde karnını tutarak yaşadığı hana geldi. Onu gören hanın sahibi aile endişelenerek iyi olup olmadığını sorunca ‘‘Hayır ama bende…’’ diyerek cevap verdi. Han sahibi aile hasta olup olmadığını sorduğunda kalbinin yakınındaki yarayı göstererek ‘‘kendimi öldürmeye çalıştım’’ dedi. İki gün sonra sabah saatlerinde öldü.
Van Gogh’un intiharına ilişkin bu anlatım, Ravoux Inn’in sahibinin kızı olan ve o sırada 13 yaşında olan Adeline Ravoux’nun ifadesine dayanmaktadır. Hikâyeyi 1953 yılına kadar anlatmadı ve babası Gustave’nin 50 yıl önce ona anlattığı hikayeleri aktardı. Anlatımını birçok kez değiştirmesi, anlattıklarının pek de güvenilir olmadığına inanmamıza neden oluyor.
Ancak 120 yıl sonra bu hikâye tekrardan sorgulanıyor. Pulitzer ödüllü iki yazar, Steven Naifeh ve Gregory White Smith, Van Gogh’un muhtemelen kazara 16 yaşında bir öğrenci tarafından vurulduğuna dair şok edici bir iddiada bulundular. Öldüğü zaman cebinde bulunan mektuba dikkat çektiler. Bu mektup intihar edecek biri için fazla iyimserdi. Vurulma günü kardeşine gönderdiği mektubun taslağıydı. Kimse silahı nereden bulduğunu bilmiyordu. Öyle ki silah ve o gün yanında olabilecek (tuval, şövalye, boya vb ) bulunamadı. Aynı zamanda intihar etmek isteyen biri neden tabancayla kendini karın bölgesinden vurarak ölmeye çalışsın ki…
Biyografi yazarları olayın sorumlusu olarak Paris lisesi öğrencileri Gaston ve René Secrétan’ı gösterdi. René, 1957’de sanatçı hakkında röportaj yaptı ve sanatçının Van Gogh’un almış olabileceği bir tabancaya sahip olduğunu ortaya çıkardı. Auvers’te René bir zorbaydı. Davranışını, René’nin bir yıl önce Paris’te izlediği Vahşi Batı Gösterisi’ndeki kahramanı Buffalo Bill Cody’ye örnek aldığını söyledi. Hatta bir hatıra kostümü bile satın aldı ve onu tehditkâr görünen ama çoğu zaman ateşlenmeyen eski, küçük kalibreli bir tabancayla donattı.
Rene, yaz için geldiğinde Van Gogh zaten alay konusu halindeydi. Rene ve Van Gogh’un bir tartışma sonucu Rene’nin ressamı yaraladığını öne sürdüler. Fakat Van Gogh ölüm döşeğinde neden bunu kendisinin yaptığını söyledi?
Sanat tarihçisi John Rewald, 1930’larda Auvers’e gitti ve ressamın ölümü hala hatırlanırken yerel halkla röportaj yaptı. Daha sonra, aralarında kayıtlardaki en az bir kişinin de bulunduğu pek çok kişiye orada duyduğu bir söylentiyi anlattı: Bazı “genç oğlanlar” Van Gogh’u kazara vurmuşlardı. Ona, çocukların cinayetle suçlanmaktan korktukları için asla öne çıkmadıkları ve Van Gogh’un son bir şehitlik eylemi olarak onları korumayı seçtiği söylendi. 2011 tarihli biyografinin yazarları, ölümcül bir şekilde yaralandıktan sonra Van Gogh’un ölümü memnuniyetle karşıladığını ve çocukların ona bir iyilik yaptığına inandığını, dolayısıyla ölüm döşeğinde çokça alıntılanan şu sözlerini öne sürüyor: ‘‘Kimseyi suçlama… kendimi öldürmek isteyen benim.”
